โครเชต์อัฟกัน (Afghan Crochet) หรือ Tunisian Crochet เป็นงานโครเชต์ประเภทหนึ่งที่ถักด้วยเข็มเฉพาะที่เรียกว่า ไม้อัฟกัน มีลักษณะผสมผสานระหว่างเข็มโครเชต์และไม้นิต คือที่ปลายด้านหนึ่งมีตะขอคล้ายกับเข็มโครเชต์ แต่ด้ามเข็มมีขนาดที่ยาวกว่า และมีหัวปิดตรงปลายเข็มซึ่งดูคล้ายกับไม้นิต
การถักอัฟกันมีลักษณะการถักที่คล้ายคลึงทั้ง
โครเชต์และนิตติ้ง คือ ถักด้วยเข็ม 1 เล่มคล้ายกับโครเชต์ แต่มีการเกี่ยวไหมใส่เข็มหลายห่วง และมีการปลดห่วงที่คล้ายกับนิตติ้ง สำหรับใครที่ไม่ถนัดกับกับการนิตติ้ง ไม่ต้องกังวลเลยค่ะ
บีขอรับรองว่าไม่จำเป็นต้องมีพื้นฐานนิตติ้ง
ก็สามารถถักอัฟกันได้อย่างแน่นอนค่ะ
สำหรับการเลือกใช้ไม้อัฟกัน ควรเลือกเข็มใช้เข็มที่มีขนาดใหญ่กว่าอย่างน้อย 2 เบอร์ เมื่อเทียบกับการถักโครเชต์ปกติ เช่น ไหมพรม 4 ply ถ้าปกติเราใช้เข็มโครเชต์ขนาด 2.5 mm แต่พอถักอัฟกัน ควรใช้เข็มขนาด 3.5 mm เนื่องจากลักษณะของการถักอัฟกันจะได้ชิ้นงานที่แน่นกว่าการถักโครเชต์ค่ะ
สำหรับบทที่ 1 นี้ เราจะเริ่มด้วย วิธีจับไม้อัฟกันวิธีจับไหมพรม วิธีขึ้นต้นงาน วิธีถักอัฟกันนิต (Tunisian Simple Stitch - TSS) และวิธีปลดห่วงเมื่อถักงานเสร็จค่ะ
สิ่งที่ต้องเตรียมได้แก่ ไม้อัฟกันแบบตรง โดยจะเลือกใช้แบบไม้ไผ่ หรือ อลูมิเนียมก็ได้ โดยบีใช้ขนาด 5.00 mm ค่ะ และใช้ไหมพรมเส้นใหญ่ โดยบีใช้ไหมพรมวีนัสวินนิดค่ะ
สำหรับเข็มอัฟกันประเภทอื่น ๆ เราจะทำความรู้จักไปพร้อม ๆ กับการถักชิ้นงานที่เหมาะสมกับเข็มประเภทนั้น ๆ ในโอกาสต่อไปค่ะ
วิธีจับเข็มอัฟกัน
มาเริ่มที่วิธีจับเข็มก่อนนะคะ โดยเราจะคว่ำมือลงให้นิ้วโป้งอยู่ด้านข้างของเข็ม นิ้วชี้อยู่ด้านบน ส่วนนิ้ว ที่เหลือประคองเข็มไว้ค่ะ
การจับเข็มอัฟกันมักจะไม่นิยมจับแบบดินสอเหมือนกับโครเชต์ เนื่องจากนอกจากจะไม่ถนัดมือแล้ว ยังทำให้เมื่อยมือได้ง่ายค่ะ
วิธีจับไหมพรม
บีใช้วิธีสอดไหมระหว่างนิ้วนางกับนิ้วก้อย แล้วพาดไหมที่นิ้วชี้ จับไหมด้วยนิ้วโป้งกับนิ้วกลางค่ะ แต่เพื่อน ๆ ก็อาจเลือกวิธีจับไหมแบบอื่นที่ถนัดก็ได้ค่ะ
ในการถักอัฟกันใน 1 แถว จะประกอบด้วย 2 ขั้นตอน คือ การเกี่ยวห่วงใส่เข็ม ซึ่งจะถักจากขวาไปซ้าย และ การปลดห่วงที่จะถักจากซ้ายไปขวา
สำหรับลายถักแรกที่เราจะเรียนกันในวันนี้ ก็คือ ลายอัฟกันนิต นอกจากเป็นลายถักที่ง่ายแล้ว ยังเป็นลายถักที่นิยมใช้บ่อยที่สุดค่ะ
วิธีถักอัฟกันนิต (Tunisian Simple Stitch - TSS)
วิธีขึ้นต้นงาน
เราจะขึ้นต้นงานด้วยการทำปมไหมแล้วถักโซ่ฐานค่ะ โดยวิธีทำปมไหมและการถักโซ่จะเหมือนกับการถักโครเชต์เลยค่ะ
แถวที่ 1
ขั้นตอนแรกเราจะเกี่ยวไหมใส่เข็มค่ะ (Forward Pass)
แทงเข็มที่โซ่ที่ 2 นับจากเข็ม โดยเราอาจแทงเข็มใต้เส้นไหมบนสุด เหมือนกับที่นิยมในการถัก โครเชต์ หรือ อาจพลิกโซ่ แล้วแทงเข็มใต้เส้นไหมด้านหลังของโซ่ก็ได้ค่ะ โดยบีเลือกแทงเข็มใต้เส้นไหมด้านหลังค่ะ เนื่องจากด้านล่างของงานจะได้ลูกโซ่เหมือนกับด้านบนของชิ้นงานหลังจากปลดห่วงเมื่อถักงานเสร็จเลยค่ะ
เกี่ยวไหมผ่านโซ่ขึ้นมา แล้วเหลือห่วงไว้บนเข็ม ไม่ต้องเกี่ยวไหมผ่านห่วงเหมือนกับการถัก คธ ในโครเชต์ค่ะ
แทงเข็มที่โซ่ถัดไป เกี่ยวไหมผ่านโซ่ขึ้นมา ทำต่อไปเรื่อย ๆ จนจบแถว
จำนวนห่วงบนเข็มจะเท่ากับจำนวนโซ่เริ่มต้นแถวที่เราถักไว้ ซึ่งบีถักโซ่ไว้ 10 โซ่ จำนวนห่วงก็จะได้ 10 ห่วงค่ะ
จากนั้นก็จะเข้าสู้ขั้นตอนที่ 2 ของแถวที่ 1 คือการปลดห่วง (Return Pass) ซึ่งจะถักจากซ้ายไปขวาค่ะ
พันเข็ม 1 ครั้ง แล้วเกี่ยวไหมผ่าน 1 ห่วงแรก (ได้โซ่ 1)
เกี่ยวไหมผ่านทีละ 2 ห่วง จนจบแถว
เมื่อจบแถวจะเหลือ 1 ห่วงบนเข็ม
แถวที่ 2 และแถวต่อ ๆ ไป
ขั้นตอนเกี่ยวห่วงใส่เข็ม
แทงเข็มใต้เส้นไหมแนวตั้งค่ะ โดยเริ่มแทงเข็มที่เส้นไหมเส้นที่สอง เส้นที่ 1 เราจะข้ามไป แล้วเกี่ยวไหมผ่านขึ้นมา จะได้ 2 ห่วง
แทงเข็มใต้เส้นไหมแนวตั้งเส้นต่อไปแล้วเกี่ยวไหมผ่านขึ้นมา ทำซ้ำทั้งแถว
ที่หลักสุดท้ายอาจแทงเข็มใต้เส้นไหมแนวตั้งเส้นเดียว หรือ จะแทงเข็มใต้ไหมสองเส้นก็ได้ ขึ้นอยู่กับความชอบ
ขั้นตอนที่ 2 ของแถวที่ 2 คือการปลดห่วงค่ะ
เกี่ยวไหมผ่าน 1 ห่วง (ได้โซ่ 1) โดยการปลดห่วงของหลักแรกในทุกแถว เราจะเกี่ยวไหมผ่านแค่ 1 ห่วง
หลักอื่น ๆ ที่เหลือจะเกี่ยวไหมผ่านทีละ 2 ห่วงค่ะ
การถักอัฟกันจะไม่มีการพลิกงานเหมือนโครเชต์หรือนิตติ้ง แต่จะถักที่ด้านถูกตลอดทั้งชิ้นงานค่ะ
ผังลายของอัฟกันนิต มีลักษณะดังนี้ค่ะ
จะเห็นได้ว่าใน 1 แถวประกอบด้วย 2 ขั้นตอน ได้แก่ขั้นตอนเกี่ยวไหมใส่เข็ม ซึ่งแทนด้วยเส้นขีดแนวตั้ง และขั้นตอนปลดห่วงแทนด้วยตัวหนอน
วิธีปลดห่วงเมื่องานเสร็จ หรือการถักเลื่อนห่วง (Slip Stitch Bind Off)
เมื่อถักได้ชิ้นงานขนาดตามต้องการ เรามาจะปลดห่วงเพื่อจบงาน ซึ่งเป็นวิธีที่เหมือนกับการถักเลื่อนห่วงในโครเชต์ค่ะ
แทงเข็มใต้เส้นไหมแนวตั้งเส้นที่สอง, เกี่ยวไหมผ่านสองห่วง เหลือ 1 ห่วงบนเข็ม
แทงเข็มใต้เส้นไหมแนวตั้งเส้นเส้นถัดไป, เกี่ยวไหมผ่านสองห่วง เหลือ 1 ห่วงบนเข็ม ทำซ้ำทั้งแถว
ที่หลักสุดท้าย ก็เหมือนเดิมค่ะ จะแทงเข็มใต้ไหม 1 หรือ 2 เส้นก็ได้
ตัดไหม และดึงไหมผ่านห่วงสุดท้าย
ลายถักนี้ อาจทำเป็นที่รองแก้วน้ำ ที่รองจาน ผ้าพันคอ หรือปลอกหมอนก็ได้ค่ะ
ชิ้นงานง่าย ๆ จากลายอัฟกันนิต
หลังจากที่เราถักอัฟกันลายแรกเป็นกันแล้ว มาลองทำชิ้นงานง่าย ๆ เป็นที่รองแก้วน้ำจากลายนิตกันค่ะ
เริ่มด้วยถักโซ่จำนวน 14 โซ่
ถักลายนิตทั้งหมด 11 แถว
หลังจากปลดห่วงทั้งหมดเสร็จแล้ว ก็จะเก็บปลายไหมไว้หลังชิ้นงานค่ะ
ถักโครเชต์ลายเลื่อนห่วงรอบชิ้นงานด้วยไหมพรมสีขาวค่ะ จะใช้เข็มอัฟกันหรือเข็มโครเชต์ถักก็ได้ค่ะ โดยบีเลือกใช้เข็มโครเชต์เบอร์ 7/0 ค่ะ
ต่อไหมสีขาวที่มุมหนึ่งของชิ้นงาน แล้วถักเลื่อนห่วงในทุกหลัก
ที่มุมถักโซ่ 1, แล้วถักเลื่อนห่วงที่ด้านข้างของทุกแถว
ที่มุมถักโซ่ 1, แล้วถักเลื่อนห่วงในทุกหลัก
ที่มุมถักโซ่ 1, แล้วถักเลื่อนห่วงที่ด้านข้างของทุกแถว
ตัดไหม แล้วแทงเข็มใต้เลื่อนห่วงแรก และแทงเข็มที่กลางตัวเลื่อนห่วงสุดท้าย
จากนั้นเก็บไหมไว้ด้านหลังชิ้นงานค่ะ
งานถักอัฟกันจะออกมาโค้งงอแบบนี้เป็นปกติค่ะ เราสามารถแก้ปัญหานี้ได้ด้วยการบล็อคงาน คือ ขึงชิ้นงานให้ตึง แล้วใช้เตารีดไอน้ำ ถือเหนือชิ้นงานประมาณ 1 cm จนชิ้นงานเปียกไอน้ำจนทั่ว แล้วทิ้งไว้ให้แห้ง จากนั้นจึงเอาเข็มหมุดที่กลัดยึดชิ้นงานออก งานที่ได้ก็จะเรียบตรงขึ้นค่ะ
หวังว่าเพื่อน ๆ จะสนุกกับการถักอัฟกัน พบกันใหม่ในบทเรียนต่อไป
อัฟกัน...ใคร ๆ ก็ทำได้
สวัสดีค่ะ
